De Kruisafneming een ontroerend en meeslepend verhaal in hout

De kunstgeschiedenis van Brazilië in de 15e eeuw wordt vaak overgelaten aan de achtergrond, terwijl andere Zuid-Amerikaanse landen meer bekendheid hebben verworven. Maar verborgen tussen de koloniale archieven en de verweerde muren van oude kerken liggen schatten van ongekende schoonheid en spirituele diepgang. Vandaag willen we de aandacht vestigen op een bijzonder werk: “De Kruisafneming”, toegeschreven aan de mysterieuze Brasiliaanse kunstenaar Domingos Fernandes.

Fernandes, over wie we helaas weinig weten, was een meester in het vak van de houtkerfkunst. Deze techniek, waarbij reliëfs uit een enkel blok hout worden gehouwen, vereiste niet alleen technische vaardigheid maar ook een diepe intuïtie voor de vorm en de ziel van zijn onderwerp.

“De Kruisafneming” is een indrukwekkend reliëf dat de pijnlijke scène uitbeeldt waarin Christus van het kruis wordt gehaald. De figuren, hoewel simpel in hun anatomie, stralen een verbazingwekkende expressiviteit uit. Maria, met haar hoofd gebogen en ogen vol tranen, straalt pure verdriet uit. Johannes, de geliefde leerling van Jezus, staat verslagen bij de voeten van zijn meester. De soldaten, in hun grove uniformen, lijken emotioneel ongevoelig voor het drama dat zich afspeelt.

Fernandes gebruikt een subtiele spel van licht en schaduw om de dramatiek van de scène te versterken. De diepe groeven in het hout geven de illusie van kledingvouwen en spieren, terwijl de gladde oppervlakken een gevoel van sereniteit uitstralen. Het hout zelf, waarschijnlijk ceder of palissander, draagt bij aan de mystieke sfeer. De warme bruintinten suggereren zowel leven als dood, terwijl de nerven in het hout lijken op wonden.

De kracht van “De Kruisafneming” ligt niet alleen in de technische virtuositeit maar ook in de emotionele impact die het werk heeft. Fernandes wist de menselijke dimensie van dit Bijbelse verhaal te vangen. We voelen de liefde van Maria voor haar zoon, de loyaliteit van Johannes, en zelfs een vleugje medelijden voor de soldaten die hun plicht doen.

De compositie is zorgvuldig opgebouwd, met Christus centraal in het reliëf. Zijn lichaam hangt passief, bijna gewichtloos, terwijl de handen van zijn helpers hem langzaam van het kruis tilen. De lijnen die de figuren verbinden suggereren een dynamiek van pijn en verlossing, van dood en wedergeboorte.

Symbolische details en verborgen betekenissen:

Fernandes was een meester in het integreren van symbolische details in zijn werk.

• De duif: Bovenaan het reliëf, bijna onzichtbaar voor het onbehouwen oog, is een kleine duif gekerfd. Dit symbool van de Heilige Geest wijst op de goddelijke aanwezigheid in dit menselijk drama.
• De scheur in het hout: Rechtsonder in de achtergrond bevindt zich een verticale scheur in het hout. Deze lijkt een metafoor voor de breuk in de wereld die door de dood van Christus is ontstaan, maar ook voor de hoop op herstel en verzoening.

Een uniek kunstwerk:

“De Kruisafneming” is een uniek werk dat ons een kijkje geeft in de religieuze praktijk en de artistieke tradities van 15e-eeuws Brazilië. De combinatie van technische vaardigheid, emotionele diepgang en symbolische rijkdom maakt dit reliëf tot een meesterwerk dat de tijd heeft doorstaan.

Het is belangrijk om te onthouden dat “De Kruisafneming” slechts een klein fragment is uit het oeuvre van Domingos Fernandes. Helaas zijn veel van zijn werken verloren gegaan door brand, verwaarlozing of plundering.

Door dit werk te bestuderen en te bewonderen, kunnen we hopen dat meer aandacht wordt besteed aan de rijke kunstgeschiedenis van Brazilië.

Kenmerken	Waarde
Techniek	Houtkerfkunst
Afmetingen	(afhankelijk van het specifieke reliëf)
Thema	De Kruisafneming
Symbolische betekenis	Verlossing, lijden, goddelijke aanwezigheid
Huidige locatie	Onbekend (misschien in een privécollectie of museum in Brazilië)

Laten we hopen dat “De Kruisafneming” en andere werken van Domingos Fernandes snel hun rechtmatige plek vinden in de wereldgeschiedenis van kunst!