
De ‘Sarcofaag van Junius Bassus’, momenteel tentoongesteld in het Museo Nazionale Romano in Rome, is een adembenemend voorbeeld van laat-Romeinse grafkunst. Gesneden uit marmer en rijk versierd met reliëfs, vertelt deze sarcofaag het verhaal van de oversteek van de ziel naar het hiernamaals.
Junius Bassus was een hoge ambtenaar in Rome tijdens de regering van keizer Diocletianus (284-305 na Christus). Zijn sarcofaag, gedateerd rond 290 na Christus, is niet alleen een eerbetoon aan zijn status en rijkdom, maar ook een fascinerende reflectie van de religieuze en filosofische ideeën van die tijd.
De Illustratieve Taferelen: Een Reis door het Leven na de Dood De sarcofaag toont vier hoofdreliëfs die elk een cruciale scène uit de reis van de ziel naar de onderwereld illustreren.
-
De Aanbidding van Bacchus: Het eerste reliëf toont de overleden Junius Bassus in de aanwezigheid van Bacchus, de Romeinse god van wijn en feestviering. Bacchus’ aanwezigheid symboliseert de beloning van een leven vol plezier en genot, terwijl de vruchtenkrans die Bassus draagt zijn status als een edele burger benadrukt.
-
De Dood van Adonis: Het tweede reliëf beeldt de mythologische dood van Adonis af, een jonge godheid die gedood werd door een everzwijn. Deze scène symboliseert de onvermijdelijkheid van de dood, zelfs voor goden. De aanwezigheid van Adonis suggereert dat Bassus, ondanks zijn hoge status, zich bewust was van zijn eigen sterfelijkheid.
-
De Verwelkoming door Orpheus: Het derde reliëf toont Orpheus, de mythologische muzikant, die met zijn lyra Charon, de veerbootman over de Styx, betovert. Deze scène representeert de oversteek van de Styx, de rivier die scheidt tussen de wereld der levenden en de onderwereld.
-
De Overwinning op de Dood: Het vierde reliëf toont Bassus zelf, staande voor een triomfantelijke godin met een lauwerkrans. Deze godin wordt geïdentificeerd als Venus of Fortuna, symboliserend geluk en voorspoed in het hiernamaals. De overwinning op de dood suggereert de hoopvolle verwachting van eeuwig leven na de dood.
De Symbolische Betekenis:
De ‘Sarcofaag van Junius Bassus’ biedt een boeiende blik in de manier waarop late Romeinen de dood en het hiernamaals begrepen. De scènes op de sarcofaag weerspiegelen niet alleen religieuze geloven, maar ook filosofische ideeën over de natuur van de ziel en de cyclus van leven en dood.
De aanwezigheid van mythologische figuren zoals Bacchus, Adonis en Orpheus suggereert dat Romeinse grafkunst tijdens deze periode geïnspireerd was door zowel Griekse als Romeinse mythologie. De scènes op de sarcofaag illustreren ook het geloof in een onderwereld waar de ziel na de dood kon reizen.
Een Meesterwerk van de Late-Romeinse Kunst: De ‘Sarcofaag van Junius Bassus’ is niet alleen een prachtig voorbeeld van Romeinse grafkunst, maar ook een getuigenis van de artistieke vaardigheid van de beeldhouwers uit deze periode. De details in de reliëfs zijn verbluffend nauwkeurig en levendig, en de composities zijn elegant en dynamisch.
De sarcofaag toont het gebruik van diverse beeldhouwkundige technieken, waaronder reliëfcarving, schaduwenspel en perspectief. De kunstenaars hebben de natuurlijke texturen van het marmer gebruikt om de scènes tot leven te brengen.
Tabel 1: De Vier Hoofdreliëfs op de Sarcofaag van Junius Bassus:
Reliëf | Taferelen | Symbolische Betekenis |
---|---|---|
Aanbidding van Bacchus | Junius Bassus met Bacchus, god van wijn en feestviering | Beloning voor een leven vol plezier en genot |
Dood van Adonis | De mythologische dood van Adonis door een everzwijn | Onvermijdelijkheid van de dood |
Verwelkoming door Orpheus | Orpheus die Charon, de veerbootman over de Styx, betovert | Oversteek naar de onderwereld |
Overwinning op de Dood | Junius Bassus staande voor een triomfantelijke godin (Venus of Fortuna) | Hoopvolle verwachting van eeuwig leven na de dood |
De ‘Sarcofaag van Junius Bassus’ vandaag:
Tegenwoordig trekt deze sarcofaag bezoekers van over de hele wereld. Het is een krachtige herinnering aan de rijkdom en complexiteit van de Romeinse cultuur, en een fascinerend voorbeeld van hoe kunst gebruikt werd om religieuze ideeën en filosofische reflecties uit te drukken.
Het bestuderen van deze sarcofaag geeft ons niet alleen een beter begrip van het leven in het oude Rome, maar nodigt ons ook uit om na te denken over onze eigen verhouding tot de dood en het hiernamaals.